Thừa kế là quyền và nghĩa vụ của người được người để lại di sản trao cho hoặc được hưởng theo quy định của pháp luật. Con nuôi là người được nhận nuôi mà không có mối quan hệ máu mủ ruột thịt. Vậy liệu con nuôi có được hưởng di sản thừa kế của cha mẹ nuôi hay không?
Con nuôi có được thừa kế di sản
- Quy định về con nuôi
Căn cứ khoản 3, Điều 3, Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định: Con nuôi là người được nhận làm con nuôi sau khi việc nuôi con nuôi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký. Mục đích nuôi con nuôi là “nhằm xác lập quan hệ cha, mẹ và con lâu dài, bền vững, vì lợi ích tốt nhất của người được nhận làm con nuôi, bảo đảm cho con nuôi được nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trong môi trường gia đình”.
Theo Luật hôn nhân và gia đình, quan hệ giữa con nuôi với cha, mẹ nuôi được xác lập bởi sự kiện nuôi con nuôi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận. Con nuôi và cha, mẹ nuôi có các nghĩa vụ và quyền giữa cha mẹ và con theo quy định của pháp luật như quyền và nghĩa vụ phát sinh từ quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha mẹ nuôi với nhau theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2005.
Giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi có các quyền và nghĩa vụ của cha mẹ và con được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình
- Con nuôi có được hưởng di sản thừa kế hay không?
Việc hưởng di sản thừa kế được chia làm thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật.
Đối với trường hợp cha nuôi, mẹ nuôi để lại di chúc: Di chúc của cha nuôi, mẹ nuôi để lại sẽ được ưu tiên áp dụng. Theo di chúc của người để lại di sản, người con nuôi có thể hưởng toàn bộ di sản, một phần di sản hoặc không được hưởng phần di sản nào hết. Việc người con nuôi có được hưởng di sản thừa kế hay không phải phụ thuộc vào nội dung di chúc mà cha nuôi, mẹ nuôi để lại.
Tuy nhiên đối với trường hợp người con nuôi là con chưa thành niên, con thành niên mà không có khả năng lao động thì sẽ được hưởng di sản thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc.
Trường hợp hưởng di sản thừa kế theo pháp luật.
Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi và cha đẻ, mẹ đẻ: Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651 và Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015.
– Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
+ Hàng thừa kế thứ nhất: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
+ Hàng thừa kế thứ hai: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
+ Hàng thừa kế thứ ba: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
– Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
– Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Theo các quy định trên, con nuôi cũng thuộc hàng thừa kế thứ nhất và được hưởng phần di sản bằng những người khác trong cùng hàng thừa kế. Do đó, khi cha mẹ nuôi chết con nuôi hợp pháp có quyền được hưởng thừa kế di sản mà cha mẹ nuôi để lại.
Tuy nhiên, cần lưu ý không phải trường hợp con nuôi nào cũng được pháp luật công nhận và được chia thừa kế như con đẻ theo quy định của pháp luật. Căn cứ Luật Nuôi con nuôi 2010, để việc nuôi con nuôi hợp pháp theo quy định của pháp luật thì người nhận con nuôi phải đủ điều kiện tại Điều 14, và sẽ phải tiến hành đăng ký nhận nuôi với cơ quan nhà nước có thẩm quyền (ủy ban nhân dân cấp xã/tỉnh).
Như vậy, nếu việc nhận con nuôi chưa được đăng ký sẽ không được quyền hưởng thừa kế từ cha mẹ nuôi.
Trường hợp con nuôi đăng ký, cha nuôi, mẹ nuôi, các thành viên khác trong gia đình và con nuôi có quyền và nghĩa vụ với nhau kể từ thời điểm quan hệ nuôi con nuôi được xác lập theo quy định của Luật nuôi con nuôi và khi cha mẹ nuôi chết con nuôi hợp pháp có quyền được hưởng thừa kế di sản mà cha mẹ nuôi để lại.
